Een seksueel overdraagbare aandoening – afgekort als Soa – boezemt bij velen angst in. Terecht, want een Soa kan schade aanrichten in je lichaam en je geeft de aandoening makkelijk door aan een ander. Alleen testen geeft zekerheid. Maar op testen heerst een taboe en velen zien op tegen het bezoek aan huisarts of GGD. Tijd om wat zaken rondom Soa’s te verhelderen.
10. 80.000
Is naar schatting het aantal Soa’s dat jaarlijks in Nederland wordt opgelopen. Let wel: schatting. De feitelijke aantallen kunnen hoger liggen omdat veel mensen onopgemerkt met een Soa blijven rondlopen. Jaarlijks zijn er ruim 160.000 Soa-consulten bij huisartsen. Het merendeel van de Soa’s wordt niet gediagnosticeerd…
9. Chlamydia
Komt het meest voor in Nederland. Bij zowel mannen als vrouwen, homo en hetero, jong en oud. Chlamydia is een bacteriële Soa die je behandelt met antibiotica. De behandeling is eenvoudig, mits de Soa in een vroeg stadium wordt opgespoord. Chlamydia kan gevaarlijk worden als je er mee blijft rondlopen. Bij vrouwen is onvruchtbaarheid het grootste risico. Omdat je lang niet altijd iets van chlamydia merkt, loop je het risico er onopgemerkt mee rond te blijven lopen. Met alle risico’s van dien. Testen dus.
8. Klachten
Een Soa geeft vaak geen klachten. Zo heeft een meerderheid helemaal geen last van chlamydia. Het is dus onmogelijk aan te voelen of je een Soa hebt. Natuurlijk zijn er klachten die op een Soa kunnen duiden maar alleen testen geeft 100% zekerheid. Ga met een Soa dus nooit af op je gevoel.
7. Hiv als chronische ziekte
Hiv wordt ten onrechte vaak nog als dodelijke ziekte gezien. Met de juiste medicatie is Hiv echter een chronische ziekte waar je niet meer aan dood gaat. Gelukkig maar. En in Nederland wordt de medicatie vergoed door de verzekeraar. Je moet dus wel weten dat je HIV hebt voordat het zich ontwikkeld in Aids. Ook hier testen dus. Overigens is HIV gelukkig veel zeldzamer dan een Soa als chlamydia.
6. Behandeling
Soa is een verzamelbegrip voor seksueel overdraagbare ziektes. De aandoeningen verschillen. Er zijn bacteriële en virale Soa’s maar ook schimmels parasieten. De meest voorkomende Soa’s behandel je met antibiotica. Hiermee kan je alleen bacteriële Soa’s behandelen. Hiv, een virale Soa, niet. Behandeling verloopt altijd via een arts en medicatie is alleen op recept te verkrijgen.
5. Testen zonder wattenstaaf voor man
Mannen testen op Soa’s met urine en/of bloed. De man hoeft niet meer met een wattenstaafje de penis in om lichaamsmateriaal af te nemen. Dit was vroeger wel zo. Voor chlamydia en gonorroe volstaat een test op basis van urine. Voor de man is testen dus makkelijk geworden. Overigens ook pijnloos. De vrouw moet wel met een wattenstaafje testen.
4. Een SOA kan op verschillende locaties zitten
Een Soa bevindt zich vaak genitaal (penis of vagina). Logisch toch? Maar wist je dat een Soa ook oraal of anaal opgelopen kan worden. Een anale Soa wordt vaak over het hoofd gezien omdat deze locatie niet wordt getest. Idem voor een orale Soa, hoewel deze wat zeldzamer is. Als je anale contacten hebt, moet je ook anaal testen. Opletten dus!
3. Incubatietijd
Een Soa is niet direct op te sporen. Als je afgelopen weekend onveilige seks hebt gehad, kan je nu nog niet testen. Een Soa kent een zogenaamde incubatieperiode. Dit is de tijd die moet verstrijken voordat er getest kan worden. Bij chlamydia en gonorroe is dit 10 dagen. Bij hiv kan dit verschillen tussen 14 en 90 dagen, afhankelijk van welke test er wordt gebruikt. Testen voordat de incubatieperiode is verstreken heeft geen zin!
2. Besmettelijk
Als je onveilige seks hebt met iemand die chlamydia heeft, is de kans rond de 50 procent dat jij de soa oploopt. Een Soa als chlamydia is dus zeer besmettelijk, niet voor niets komt deze zo veel voor. Hiv is gelukkig minder besmettelijk maar nog steeds iets om voor uit te kijken.
1. Thuis testen
Testen kan van oudsher bij huisarts en GGD. Maar tegenwoordig ook vanuit huis en net zo betrouwbaar. De Soatests van Openlab zijn hier een voorbeeld van. Je test door zelf lichaamsmateriaal af te nemen en dit op te sturen per post. Vervolgens wordt jouw materiaal in een laboratorium onderzocht. Dit is dus net zo betrouwbaar als huisarts of GGD. Maar je blijft anoniem. Hierdoor wordt testen makkelijker en kun je sneller Soa’s opsporen.
Uiteindelijk blijft voorkomen natuurlijk beter dan genezen. Gebruik dus altijd een condoom, totdat je zeker weet beide geen Soa te hebben.